Terwijl de kunstwereld in België langzaamaan zijn kookpunt bereikt en zich met trompetgeschal voorbereidt op zijn wederoptreden op het Brussels Galery Weekend, vraagt het kunstmilieu zich af hoe het kunstseizoen zich gaat aandienen.

Het zomerseizoen was een goede gelegenheid om beslissingen in verband met de toekomst te nemen. In België besliste de prestigieuze galerie Zeno X om eind 2023 de deuren te sluiten. En dit na meer dan veertig jaar actief te zijn geweest. In Londen trok ook Simon Lee die al onder curatele stond, de deur achter zich dicht. En de veilingen van moderne en hedendaagse kunst bij Christie’s sloten in juni 2023 af met een daling van 66 procent vergeleken met vorig jaar. 

Kunnen we daaruit besluiten dat de kunstwereld globaal gezien in dalende lijn zit? Volgens het meest recente rapport van Art Basel/UBS over de wereldwijde kunstmarkt, begint de markt stilaan af te koelen. We stellen vast dat verschillende kleine en middelgrote spelers met liquiditeitsproblemen worstelen en dat de verkopen dalen. We spreken echter nog niet van een ineenstorting of van een crisis zoals in 2008. 

Dit alles valt te begrijpen gezien de periode van euforie die de markt voor en tijdens de covidcrisis doormaakte en door het feit dat de waarderingen van de kunstenaars een zeker herstel kenden. Maar ook de aanwezigheid van private spelers die steeds meer plaats innemen op de kunstmarkt speelt mee. Zoals een François Pinault die zijn stichting opende in hartje Parijs in de Bourse de Commerce op amper enkele meters van het Centre Pompidou (dat vandaag gesloten is en een vestiging gaat openen op een steenworp van het centrum van Parijs). 

Maar hoe zit het dan met de klant-verzamelaar die regelmatig een kunstenaar steunt door zijn werk te kopen en hiervoor vertrouwt op zijn galerijhouder? Hoe zit het met het museum dat het hoofd moet bieden aan de exploderende elektriciteitsprijzen en de evenzeer ontspoorde transportkosten wanneer het zijn tentoonstellingen opzet? En wat met de galerijhouder die deze kunstenaars moet steunen of, als hij op de secundaire markt opereert, een verzameling kunstwerken moet opbouwen en daardoor het risico loopt liquiditeitsproblemen te krijgen.  

Niemand kan de toekomst voorspellen. Maar we mogen niet naïef zijn en blind zijn voor de signalen die zich voordoen. 

Waarop zet u in? 

Stéphanie Bliard